در تازه‌ترين مورد، وضعيت هموطنان ما در بالادست سد گتوند تا مردم ساكن در اطراف رودخانه كلرادو در ايالات متحده آمريكا قابل مقايسه است! اما آيا واقعا آسمان هركجا همين رنگ است؟ از كلرادو تا گتوند تفاوتي نيست؟! به باور پروفسور گري وكنر، پژوهشگر برجسته حوزه مديريت آب ظاهرا تفاوتي نيست!
او مي‌گويد: زماني كه فرماندار جان هيكن لوپر از برنامه جامع مديريت آب كلرادو پرده برمي‌داشت، من نظاره‌گر ادعاها و شعارهاي مردم‌فريبانه او و مدير شوراي حفاظت از آب- جيمز اكلاند- بودم! تعهدهاي جسورانه‌اي براي نجات رودخانه‌ها، كشاورزي و شهرها به‌دنبال ازدياد فاجعه بار جمعيت ارائه دادند. اما همان زمان هشدار دادم كه اين برنامه شديدا بر زهكشي و سدسازي روي رودخانه تمركز دارد، درحالي كه بايد روي حفاظت و احيا متمركز مي‌بود. اكنون 2سال پس از آن افشاگري، صدق ادعاهايم ثابت شده و عملا برنامه آب كلرادو به برنامه سدسازي در كلرادو تبديل شده است.
اگر به مقدار خالص پولي كه تاكنون براي اين منظور خرج شده، با دقت بنگريم، درمي‌يابيم كه كمك‌ها و وام‌هاي دولتي براي ساختن سدها از هزينه حفاظت و احياي رودخانه يك تناسب بي‌قواره ٥٠ به ١ را نشان مي‌دهد. درواقع، برخلاف آن شعارهاي دلفريب مبني بر پايان دادن به غلبه تفكر سازه‌اي، عملا بودجه بسيار اندكي به حفاظت، بازيافت، بازچرخاني و «مكانيسم‌هاي آلترناتيو در انتقال آب» براي مصرف كشاورزي، تعلق گرفته است. درست مثل آنچه اينك در ايران رخ داده و حتي در توزيع بودجه‌هاي مربوط به ستاد احياي درياچه اروميه مشاهده مي‌كنيم؛ به‌نحوي كه سهم محيط‌زيست از بودجه‌هاي ستاد احيا فقط ۲ درصد اعلام شده است!
در فورت كالينز، در امتداد رودخانه Cache la Poudre هم مشخص شده كه فرماندار هيكن لوپر، برنامه «كاهش ماهي و حيات‌وحش» براي يك پروژه عظيم سدسازي به نام Northern Integrated Supply را بالغ بر ٨٥٠ ميليون دلار تأييد كرده؛ اقدامي كه صداي اعتراض فعالان محيط‌زيست در آمريكا را به‌شدت درآورده است.
2- در حقيقت ظاهرا آقاي فرماندار- هيكن لوپر- تا به‌حال هيچ سد مخربي را نديده كه آن را دوست نداشته باشد!
4سال پيش، زماني كه برنامه آب كلرادو پيشنهاد شد، از جانب بسياري ناظران فرهيخته به ديده يك تلاش توسط توسعه طلبان رديف اول براي پيش بردن سياست ساختن سدهاي بيشتر و زهكشي رودخانه‌ها به‌منظور ارتقاب رشد (اقتصادي) نگريسته شد.
2سال پس از آن، اين برداشت به واقعيت پيوسته است. به همين دليل پروفسور وكنر مي‌گويد: ديگر ترديدي نسبت به اين برنامه مخرب ندارم و اكنون تنها در راه متوقف كردن آن حركت مي‌كنم. او خطاب به اهالي حوضه آبخيز كلرادو مي‌گويد: هر كجاي اين ايالت كه هستيد، اگر از برنامه آب كلرادو شنيديد، باز به‌دام اين طعمه نيفتيد! ما مي‌بايد پيش از آنكه اين برنامه هر رودخانه زيبا در ايالت مان را نابود كند، آن‌را متوقف‌سازيم.
3 - خواننده عزيز همشهري! چقدر سرنوشت تلخ كلرادو و رودخانه‌هاي اقماري‌اش، تداعي‌كننده حال و روز ناگوار اين زمان كارون، كرخه، دز، زهره و... است. آيا عبرت مي‌گيريم و به سمت كاهش وابستگي معيشتي به منابع آب و خاك حركت خواهيم كرد؟
شايد مرور تجربه‌هاي تلخ مشابه در ديگر مناطق جهان توسط پژوهشگران مستقل، سبب شود تا كلان نگران توسعه و نمايندگان در صحن بهارستان با قطعيت بيشتري به پايان غلبه تفكر سازه‌اي در مديريت آب راي دهند؛ مشابه اقدام مثبتي كه اخيرا ۴۷ نماينده مجلس شوراي اسلامي در اعتراض به تبعات محيط‌زيستي، اجتماعي و اقتصادي طرح انتقال آب ونك سميرم به رفسنجان بروز داده و به رئيس‌جمهور، وزير نيرو و رئيس سازمان حفاظت محيط‌زيست در اين خصوص تذكر جدي دادند.به اميد دريافت اين نكته ساده كه راه رشد پايدار، از درك هارموني بين واقعيت‌هاي بوم‌شناختي و نيازهاي مردم مي‌گذرد. آمين.
نظر شما